به نقل از روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، رئیس سامانه اطلاعات مکانی این سازمان درباره فرصتهایی که معدنکاری هوشمند یا دیجیتال میتواند برای معدنکاران به وجود آورد، گفت: شبکههای عصبی یا شبکه عصبی مصنوعی از مغز انسان الهام گرفته و بر اساس شبکه عصبی بیولوژیکی مدل شده و یک شبکه عصبی از یک سری نورون تشکیل شده که به یکدیگر متصل شده و یک نوع شبکه را تشکیل میدهند، از این رو نام شبکه عصبی را روی آن گذاشتهاند.
دکتر رضا قاسمی، ضمن اشاره به مثالی ساده برای برای واضحتر شدن موضوع هوش مصنوعی افزود: یک صندوق ورودی ایمیل را در نظر بگیرید که قبلاً فقط یک رابط معمولی بود که میتوانستیم در آن کارهای بیاهمیت مانند خواندن، پاسخ دادن و حذف کردن را انجام دهیم، اما ایمیلها امروزه صندوقهای ورودی بسیار پیشرفتهتری برای «هرزنامه»، «نامههای مهم»، «سایر»و… دارند و صندوق ورودی ما به طور خودکار تشخیص میدهد که آیا نامهای اسپم است و آن را به پوشه مربوطه ارسال میکند و حتی تشخیص میدهند اگر چیزی نسبتاً مهم است، آن را به «نامههای مهم» ارسال کنند.
وی با بیان اینکه جهان کنونی همگام با سرعت فناوری ما در حال پیشرفت است، تصریح کرد: نیاز به یادگیری ماشینMachine learning به شدت در حال افزایش است و این نیاز باعث شده که به ارتقای روشهای پیشرفتهتر یادگیری ماشین کمک کند که یکی از این بخشهای یادگیری ماشین یک تکنیک پرکاربرد به عنوان یادگیری عمیق Deep Learning است که نسخه پیشرفتهتری از آن است.
قاسمی، با اشاره به اینکه هوش مصنوعی حدوداً از سال۱۹۷۰ پایهگذاری شد ولی کاربرد گسترده آن از سال ۲۰۱۵ همهگیر شد، گفت: در معدنکاری هوشمند از ۴ کاربرد مختلف هوش مصنوعی شامل طبقهبندی، خوشهبندی، بهینهسازی و تخمین استفاده میشود که هر کدام کاربردهای خود را در علوم زیرمجموعه مختلف اکتشاف و استخراج معدن دارند.
وی درباره کاربردهای مختلف هوش مصنوعی در علوم زمین افزود: مطالعات هیدروژئولوژی، تهیه نقشههای زمینشناسی، مطالعات زیستمحیطی معادن، زلزلهشناسی، شناسایی و پیجویی در اکتشاف، ژئوشیمی، ژئوفیزیک، دورسنجی، تلفیق و مدلسازی، حفاری، ایمنی معادن، طراحی ماشینآلات معدنی، فرآوری مواد معدنی، ذوب و ریختهگری، بهینهسازی عملکرد معادن، مبحث اتصال و کنترل از راه دور معدن و رصد عملیات که ایمنی و بهرهوری را بالا میبرد، حتی در حوزه فناوری محصولات و بازاریابیو… در این حوزه قرار میگیرند.
رئیس سامانه اطلاعات مکانی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور با بیان اینکه موضوع پایگاه دادههای هوشمند در اکتشاف و معادن، میتواند فرآیندهای ارتباطی بین بخشهای مختلف را تسهیل، تصحیح و بهروز کند، خاطرنشان کرد: همه این موارد میتواند فرصتهای جدید و بینظیری در زمینه مطالعه، طراحی و همچنین اجرای فعالیتهای زمینشناسی و معدنی در اختیار فعالان علومزمین قرار دهد و کاربرد این روشها میتواند در زمینه کاهش زمان، هزینه و بالطبع افزایش راندمان و صرفه اقتصادی و پایین آوردن عیار حد، نقش بسزایی داشته باشد.
وی درباره زیرساختهای اولیه جهت حرکت به سمت معدنکاری دیجیتال و نقش دولت در فراهم کردن این زیرساختها گفت: هوشمندسازی معادن علاوه بر نیاز بسترفرهنگی و آگاهیبخشی، مستلزم صرف زمان و بودجه زیادی است و یک اراده ملی و همت بزرگ طلب میکند.
به گفته قاسمی، کاری که در دنیا با عنوان هوشمندسازی معادن انجام شده در ایران به صورت مقدماتی انجام شده و زیرساختهای اولیه آن فراهم نیست و این در حالیست که دسترسی به برخی از فناوریهای جدید در حوزه معدن پیشنیاز هوشمندسازی معادن است.
رئیس سامانه اطلاعات مکانی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور خاطرنشان کرد: برای مثال استفاده از بستر اینترنت ۵G در زمینه هوشمندسازی و اینترنت اشیا (IOT) در معادن که بحث مفصلی دارد، یک نیاز اولیه است که در کشور به طور کامل محقق نشده و این موضوع اقدمات بنیادی و اساسی از سوی دولت و همچنین همکاری و مساعدت همه جانبه بخش خصوصی و شرکتهای دانشبنیان را میطلبد و با اینوجود خوشبختانه در بخشهایی، فعالیتها و همکاریهای خوبی از دوطرف در حال شکلگیری است.